SANTA FAUSTINA KOWALSKA: APÓSTULU MIZERIKORDIA DIVINA

Helena Kowalska moris iha Glogowiec, Polandia iha loron 25 Agustu 1905, nu’udar oan ba dala tolu hosi maun-alin nain sanolu no hosi família katólika ne’ebé laran-luak Stanislaw Kowalski no Marianna Babel. Stanislaw Kowalski nu’udar agrikultór no mós karpinteiru. Família Kowalski, hanesan ho povoasaun Glogowiec sira seluk, ne’ebé moris ki’ak no terus iha kolonializasaun Russia.

Helena eskola to’o de’it iha klase 3 ensinu báziku. Nia labarik feto ne’ebé matenek no badinas, no mós umilde no jentíl, to’o halo ema barak mak gosta nia. Bainhira nia taumatan ba karau sira, Helena bainbain lee livru, ninia livru favóritu mak istória moris santu-santa sira-nian. Dalabarak nia halibur nia maluk sira no sai “katekista” ba sira hodi konta istória santu-santa sira-nian ne’ebé nia koñese. Bainhira Helena sei ki’ik, nia gosta reza. Dalabarak nia hadeer iha kalan fahe rua no reza mes-mesak to’o kle’ur. Bainhira ninia mamá haksi’ak nia, nia sei hatán, “Anju guada mak fanu ha’u atu reza.”

Bainhira nia tama ona iha tinan 16, Helana hahú servisu nu’udar empregada doméstika atu nune’e, bele hakmaan ekonomia família. Maibé tinan ida tuir mai, nia filafali ba uma atu husu lisensa tama iha konventu. Bainhira rona Helena nia hakarak, ninia aman responde ho forte, “Papá la iha osan atu sosa ó-nia ropa no sasán sira seluk ne’ebé ó presiza iha konventu. Iha parte seluk mós, papa sei responsabiliza ba tusan sira!” ninia oan-feto hatán, “Papá, ha’u la presiza osan. Nai Jezús rasik mak sei esforsu ba ha’u atu tama iha konventu.” Maibé, ninia inan-aman nafatin la fó lisensa ba nia.

Obedese ba nia inan-aman nia vontade, Helena servisu filafali nu’udar empregada doméstika. Nia moris nakonu ho auto-mortifikasaun no peniténsia, to’o loron ida iha fulan jullu tinan 1924 akontese eventu ne’ebé halo nia klamar nakdedar maka’as.

 “Loron ida ha’u iha festa dansa ho ha’u-nia alin-feto ida. Bainhira ema hotu haksolok iha festa, ha’u-nia klamar terus boot liu. Bainhira ha’u hahú dansa, ha’u haree Jezús iha ha’u-nia sorin: Jezús terus liu no atu molik de’it, iha Nia isin-lolon tomak nakonu ho kanek: Nia hateten ba ha’u: “To’o bainhira Ha’u bele tahan ho ó no to’o bainhira ó sei abandona Ha’u”, iha tempu ne’ebá lian múzika para, ema hotu ne’ebé iha ha’u-nia sorin-sorin lakon iha ha’u-nia matan; só de’it Jezús no ha’u mak iha ne’ebá. Ha’u ba hola fatin tuur iha ha’u-nia alin ne’ebé ha’u hadomi liu nia sorin, ho finzidu ha’u halo an moras hodi taka buat hotu ne’ebé akontese iha ha’u-nia klamar. Depoizde minutu ruma, ha’u filafali hodi husik hotu ha’u-nia alin no kolega sira iha festa fatin, hodi la’o ain ba Katedrál Santu Estanislau Kostka.

Lampu sira hahú lakan; ema oituan de’it mak iha katadrál nia laran. Lahodi hanoin, ha’u toba taka rabat (prostratio) iha Santísimu Sakramentu nia oin no husu ho neon no laran ba Nai atu halo di’ak ba ha’u hodi kompriende saida mak ha’u tenke halo tuir mai.

No tuir mai ha’u rona liafuan sira-ne’e: “Bá kedas Warsawa, ó sei tama iha konventu ida.” Ha’u hamrik kedas, fila ba uma, aruma hotu buat hotu ne’ebé presiza tenke halo hotu. Ha’u konta ba ha’u-nia alin feto kona-ba saida mak akontese iha ha’u-nia klamar. Ha’u husu nia atu hato’o ha’u-nia komprimentus no despedida baa mi-nia inan-aman, no ho ropa ne’ebé ha’u hatais, lahodi sasán sira seluk, ha’u to’o iha Warsawa,” ida-ne’e mak Santa Faustina hakerek iha loron tuir mai.

Depoiz hetan rezeitasaun hosi konventu barak, ikus mai Helena to’o iha konventu ida Kongregasaun irmãn sira Santa Maria Virjen Mizerikórdia. Kongregasaun ne’e fó nia an tomak ba servisu hodi tulun feto sira-ne’ebé abandonadu moralmente. Kongregasaun ne’e harí husi Teresa Rondeau, kongregasaun ne’e ninia misaun ho mistériu Mizerikórdia Divina no mistériu Santa Maria Virjen Mizerikórdia.

 “Bainhira Moeder Superiora, ne’e mak Moeder Jenerál Michael ne’ebé atuál, sai atu hasoru ha’u, depoizde konversa oituan, nia haruka ha’u atu bá hasoru uma-Na’in no husu, katak Nia hakarak atu simu ha’u. Iha-ne’e kedas, ha’u kompriende katak haruka ha’u atu husu buat ne’e ba Nai Jezús. Ho kontente ha’u ba kapela no husu ba Jezús: “Uma-Na’in, Ita-Boot  hakarak simu ha’u? Irmãn ida haruka ha’u atu husu buat ne’e ba Ita.”

Iha tempu ne’e kedas, ha’u rona lian ida ne’e: “Ha’u simu ó; ó iha Ha’u-nia Fuan.” Bainhira ha’u fila hosi kapela, Moeder Superiora husu ha’u kedas, “Oinsá, Uma-Na’in simu ó?” Ha’u hatán, “Sim.” “Se Nai simu ona ita, mak ha’u mós sei simu ita.” “Ida-ne’e mak akontese bainhira simu ha’u iha konventu.”

Maski nune’e, Helena kontinua tenke servisu durante tinan ida nia laran, atu nune’e bele halibur osan oituan atu hakonu ninia nesesidade lor-loron nian iha tempu inísiu hela iha konventu. Ikus mai iha loron 1 fulan Agustu 1925, molok ninia tinan ba rua-nolu, Helena tama iha Kongregasaun Irmãn sira Santa Virjen Maria Mizerikórdia. “Ha’u sente kontente liu, hanesan ha’u hakat ona ha’u-nia ain ba moris lalehan nian,” afirma Santa Faustina.

Bainhira hela ona iha konventu, Helena hakfodak haree madre sira nia moris ne’ebé preokupa liu to’o menus halo orasaun. Ho buat sira-ne’e, domingu tolu tuir mai Helena hakarak atu husik konventu ida-ne’e no muda fali ba konventu kontemplativu ne’ebé prepara tempu barak atu reza. Helana konfuzaun hodi riba nia isin iha nia kuartu laran hodi harohan. “la kle’ur, naroman ida mosu hodi hakonu ha’u-nia kuartu laran, no iha kama leten ha’u haree Jezús nia oin ne’ebé sofre liu. Kanek sira nakonu iha Ninia Oin, no Ninia matan-been monu iha ha’u-nia toba-fatin leten. Lakompriende sentidu hosi buat sira-ne’e hotu, ha’u husu ba Jezús, “Jezús, sé mak haterus ona ita nune’e?” Jezús hatán ba ha’u: “ó mak sei halo terus ne’e hotu ba ha’u, bainhira ó sai hosi konventu ne’e. Tanba iha fatin ne’e mak ó ha’u bolu no la’ós ba fatin seluk; Ha’u oferese ona grasa ba ó.” “Ha’u husu perdaun ba Jezús no iha tempu ne’e kedas ha’u muda ha’u-nia desizaun.”

Iha loron 30 Abril 1926, Helena simu batina Konventu nian ho naran foun, ne’e mak Irmãn Maria Faustina; iha nia naran kontuk ho lisensa kongregasaun nia aumenta nia naran “hosi Santísimu Sakramentu”. Iha seremónia simu batina, dala rua Irmãn Faustina derepente kolen; primeiru mak bainhira nia simu batina; segundu mak bainhira batina ne’e nia hatais. Iha livru diária, Santa Faustina hakerek katak nia pániku nune’e mós la forte tanba iha tempu ne’ebá nia haree sofrementu ne’ebé nia tenke responsabiliza nu’udar relijioza ida. Iha konventu, knaar ne’ebé fó ba nia simples liu, ne’e mak servisu iha dapur, iha to’os ka iha odamatan hodi simu bainaka. Sira-ne’e hotu Irmã Faustina hala’o ho umilde.  

Iha loron 22 Fevereiru 1931, Santa Faustina hahú simu mensajen Mizerikórdia Divina hosi Kristu ne’ebé tenke atu habelar iha mundu tomak. Kristu husu ba nia atu sai apóstulu no sekretáriu Mizerikórdia Divina, sai ezemplu mizerikórdia ba ema, sai Ninia instrumentu atu reafirma planu Maromak nia mizerikórdia ba mundu. Ninia moris tomak, tuir Kristu nia ezemplu, sai sakrifísiu moris ida ba ema seluk. Hatán ba Jezús nia hakarak ne’e, santa Faustina ho prontu oferese ninia sofrimentu pesoál iha uniaun ho Kristu nu’udar perdaun ba sala sira ema hotu nian; iha moris lor-loron nia sei sai autór mizerikórdia, ida-ne’ebé lori ksolok no paz ba ema; no hodi hakerek Mizerikórdia Divina, nia motiva sira seluk atu konfia iha Jezús no hodi nune’e prepara mundu ba Nai nia mai.

Maski konxiente ho ninia an ne’ebé la folin, no ta’uk kona-ba hanoin atu tenke esforsu hakerek buat ruma, no ikus mai, iha tinan 1934, nia hahú hakerek livru diária hodi obedese ba ninia formadór espirituál, no mós ba Nai Jezús rasik. Durante tinan haat nia hakerek apokalipse divina, esperiensia místika sira, no hanoin sira-ne’ebé mai hosi ninia fuan rasik, kompriensaun no ninia orasaun sira. Ninia rezultadu mak livru diária ida ne’ebé iha pájina hamutuk 600, ho linguajen ne’ebé simples hodi konta no esplika istória Maromak nia Evanjellu Domin ba ema, no liu sira-ne’e hotu mak nia afirma importánsia fiar iha Nia asaun karidade ba iha ita-nia moris tomak. Livru ne’e aprezenta ezemplu ekstra-ordinária oinsá responde Maromak nia mizerikórdia no realiza ida-ne’e ba ema tomak.

Depoiz tuir mai, bainhira Santa Faustina ninia hakerek sira hetan observasaun, sientífiku no teologu sira hakfodak katak relijioza ida-ne’ebé simples hodi iha de’it eskola formál ne’ebé ho klase ki’ik bele hakerek ho klaru no detallu; sira ho respeita no simu katak Santa Faustina ninia hakerek sira ne’e loos teolojikamente, no katak ninia hakerek ne’e iha level hanesan ho obra eskrita sira hosi místikus boot sira.

Ninia devosaun ba Santa Maria Imaculada, ba Sakramentu Eukaristia no Sakramentu Konfesa fó ba nia forsa atu simu sofrimentu nu’udar oferta ba Nai hodi Igreja nia naran no sira-ne’ebé iha nesesidade espesiál, liuliu ba ema sira-ne’ebé halo sala boot no ba sira-ne’ebé besik atu mate.

Santa Faustina Kowalska hakerek no terus ho silénsiu, só ninia formadór espirituál no superior balun mak hatene katak iha buat ida-ne’ebé di’ak liu akontese iha ninia moris. Depoizde Santa Faustina mate, ninia kolega sira-ne’ebé besik liu hatene katak Santa Faustina sofre liu no iha esperiensia místika  kle’an liu ne’ebé nia simu ho nafatin kontente no forte.

Mensajen Mizerikórdia Divina ne’ebé simu husi Santa Faustina, agora ne’e naklekar tiha ona iha mundu tomak; no ninia livru diária, “Mizerikórdia Divina iha ha’u-nia klamar” sai livru manuál ba devosaun Mizerikórdia Divina. Santa Faustina rasik sei la hakfodak ba buat ne’e, tanba hateten sai ona ba nia katak mensajen Mizerikórdia Divina sei habelar liuhosi ninia hakerek rasik ba salvasaun klamar.

Iha deklarasaun profesia ne’ebé nia hakerek, Santa Faustina hateten: “Ha’u sente fiar katak ha’u-nia misaun sei la hotu hodi ha’u-nia mate, maibé sei hahú. Hai…klamar sira-ne’ebé dúvida, ha’u sei hatudu loloos sai ba imi lalehan, hodi nune’e imi fiar ba Maromak nia virtude (Livru diária, 281)

Santa Maria Faustina Kowalska hosi Santísimu Sankramentu, apóstulu Mizerikórdia Divina, mate iha loron 5 Outubru 1938 iha Krakow ho idade 33 tanba moras tuberkolozu ne’ebé nia hetan. Ninia isin uluk haloot iha konventu nia semiteriu, no tuir mai muda filafali ba kapela ne’ebé harii espesialmente iha konventu. Iha tinan 1967, liuhosi dekretu Kardinál Karol Wojtyla, Bispu boot Krakow, kapela ne’e rasik sai fali Santuáriu Relikia Servante Maromak nian Irmã Faustina KOwalska. Iha loron festa Mizerikórdia Divina iha loron 18 Abril 1993, Irmã Faustina hetan beatifikasaun husi Papa João Paulo II no iha festa Mizerikórdia Divina iha loron 30 Abril 2000 hetan kanonizasaun husi Papa ne’ebé hanesan. Festa Santa Faustina selebra iha loron 5 Outubru.

(Relikia Santa Maria Faustina Kowalska)

Referénsia: 1. “The Divine Mercy Message and Devotion” by Fr Seraphim Michalenko, MIC and Vinny Flynn; published by the Archdiocesan Divine Mercy Devotion, Singapore; 2. “The Divine Mercy in My Soul” by St Faustina Kowalska; 3. “Riwayat Hidup Santa Faustina” oleh Stefan Leks; penerbit Kanisius 2004; 4. “Rasul Kerahiman Ilahi (Devosi kepada Kerahiman Ilahi)” oleh P. Ceslaus Osiecki, SVD, "Kemah Tabor", Pos Mataloko 86461 - Flores; 5. tambahan dari berbagai sumber

Diperkenankan mengutip / menyebarluaskan artikel di atas dengan mencantumkan: “disarikan dan diterjemahkan oleh YESAYA: www.indocell.net/yesaya”

Traduz filafali ba língua tetun husi Crisogno Soares Freitas Pereira

 crisogno.soares.freitas.p@gmail.com